झापा । दक्षिण एशियाका दुई परमाणु शक्ति राष्ट्र भारत र पाकिस्तानबीचको सम्बन्ध विगतमा हुने सैन्य झडप र राजनीतिक तिक्तताले मात्रै सीमित छैन, यी दुई देशबीच सैन्य होड पनि तीव्र रूपमा जारी छ। ग्लोबल फायर पावरको २०२५ का तथ्यांक अनुसार, भारत विश्वको चौथो शक्तिशाली सैन्य राष्ट्रको रूपमा उभिएको छ भने पाकिस्तान १२औँ स्थानमा रहेको छ।
भारतीय सेनामा झण्डै २२ लाख सक्रिय सैनिक छन्, जसले गर्दा यो विश्वकै एक सशक्त सेनाको रूपमा चिनिन्छ। भारतसँग अत्याधुनिक ट्याङ्क, लडाकु विमान, हेलिकप्टर, युद्धपोत र ड्रोनहरूको ठूलो भण्डार छ। वायुसेनाले ५१३ लडाकु विमान, नौसेनाले दुईवटा विमानवाहक युद्धपोतसहित २९३ युद्धपोतहरू सञ्चालन गरिरहेको छ।
पाकिस्तान पनि पछाडि छैन। उसँग १३ लाखभन्दा बढी सैनिक, २६२७ ट्याङ्क, ३२८ लडाकु विमान, ३७३ हेलिकप्टर, र शक्तिशाली फ्रिगेटसहित आठवटा पनडुब्बी छन्। उसले टर्की र चीनबाट अत्याधुनिक ड्रोनहरू ल्याएको छ भने केही उत्पादनमा पनि जुटेको देखिन्छ।
दुवै राष्ट्रसँग आणविक हतियारको संख्यामा पनि सन्तुलन देखिन्छ। भारतसँग १७२ र पाकिस्तानसँग १७० आणविक वारहेड छन्। यस्तो अवस्था हुँदा सानो गल्ती वा गलत निर्णयले ठूलो विनाश निम्त्याउने खतरा पनि उत्तिकै रहन्छ।
हालैको वर्षमा यी देशहरूले हजारौँ ड्रोन निर्माण तथा आयातमा ध्यान दिइरहेका छन्, जसले युद्धको स्वरूपलाई अझ प्राविधिक बनाइरहेको छ। भारतले अमेरिकी प्रिडेटर ड्रोन र पाकिस्तानले टर्की र चिनियाँ ड्रोनमार्फत आफ्नो क्षमतामा वृद्धि गरिरहेका छन्।
तर सैन्य शक्ति बढाउनु भनेको मात्रै समाधान होइन। आतंकवाद, सीमावर्ती अशान्ति र घातक राष्ट्रवादी सोचले दक्षिण एशियामा दीर्घकालीन अशान्ति जन्माउने सम्भावना बढाउँछ। युद्धको पहिलो र मुख्य शिकार सर्वसाधारण जनता हुने भएकाले द्वन्द्व होइन, संवाद र समझदारी आजको आवश्यकता हो।
आतंकवादको विरुद्ध विश्व एकजुट हुन आवश्यक छ। तर, आपसी अविश्वास र हतियारको होडले होइन, साझा सुरक्षाका लागि सहयोग र शान्तिमूलक पहलमार्फत मात्र दीर्घकालीन समाधान सम्भव छ। युद्धले जित होइन, विनाश ल्याउँछ; यसैले सारा मानवजातिको लागि शान्ति नै एक मात्र विकल्प हो।
