बनियानी । झापा जिल्लाको कचनकवल क्षेत्र ,जहाँ समतल भूमि र उष्ण-आर्द्र जलवायु छ, मसला खेतीका लागि उपयुक्त मानिन्छ। पछिल्लो समय यहाँ जीरा खेती गर्ने प्रयासले स्थानीय किसानहरूमा उत्साह थपेको छ।
जीरा उत्पादनका लागि हल्का बलौटे र राम्रो निकास भएको माटो तथा मध्यम तापक्रम उपयुक्त हुन्छ। कचनकवलको भौगोलिक अवस्था यसका लागि आदर्श मानिन्छ।
जीरा खेती गर्ने विधि :
*माटोको तयारी : खेतलाई राम्ररी जोत्ने र जैविक मलको प्रयोग गर्ने कचनकवलको जमीनमा चिसो बढी हुने भएकोले सकभर ड्याङ बनाएर रोप्ने ।
*बीउ रोप्ने समय : असोजदेखि मंसिरसम्म जीरा छर्न सकिन्छ। २०-२५ से.मी. दूरीमा बीउ छरेर हल्का माटोले ढाक्ने।
*सिंचाइ : बीउ छरेपछि हल्का सिंचाइ गर्ने र माटो सुकेको अनुभव भएमा मात्र फेरि सिंचाइ गर्ने।
*रोग नियन्त्रण : जैविक कीटनाशक प्रयोग गरेर फसललाई सेतो फफूँदी र कीराहरूबाट जोगाउन सकिन्छ।
*फसल कटनी : ९०-११० दिनपछि पाकेको फसल काटेर सुकाउने र दाना निकाल्ने।
कचनकवलमा जीरा खेतीको सम्भावना :
कचनकवलमा उर्बर माटो ,पर्याप्त सिंचाइको व्यवस्था र मसला खेतीमा चासो राख्ने किसानहरूको संख्या बढ्दो छ। स्थानीय उत्पादनले आयातलाई प्रतिस्थापन गर्न सक्ने भएकाले यस क्षेत्रलाई जीरा खेतीको केन्द्र बनाउन सकिन्छ।
यस्तै, सहकारी संस्था र स्थानीय निकायहरूको सहयोगमा जीरा खेतीलाई व्यावसायिक बनाउन सकिने सम्भावना छ। जीराको माग उच्च र मूल्य आकर्षक हुने भएकाले यो खेतीले किसानहरूको आम्दानी वृद्धि गर्न योगदान पुर्याउन सक्छ।
सरकार र स्थानीय निकायको भूमिका :
कृषि विकास कार्यालय र सहकारी संस्थाले प्राविधिक सहयोग ,बीउ वितरण र उत्पादन बिक्रीका लागि बजार व्यवस्थापनमा ध्यान दिन सकेमा कचनकवल जीरा खेतीको नमुना क्षेत्र बन्न सक्छ।
निष्कर्ष :
कचनकवलमा जीरा खेतीको प्रयासले स्थानीय अर्थतन्त्र र रोजगारीमा सुधार ल्याउन सक्छ। अब यो क्षेत्रका किसानहरूले आधुनिक प्रविधि अपनाउँदै यस क्षेत्रलाई मसला खेतीको केन्द्रका रूपमा विकास गर्ने समय आएको छ।
