माथि आकाशमा उडिरहेको विमानमा जब चट्याङ लाग्छ, तब धेरैलाई लाग्न सक्छ कि त्यो विमान दुर्घटनाग्रस्त हुन्छ। तर विज्ञानको तथ्य फरक छ। तपाईंले देखिरहनुभएको यो तस्बिरमा चट्याङ विमानमा लागिरहेको देखिन्छ, तर वास्तविकता यस्तो हो कि यस्तो घटना सामान्य भए पनि यात्रुहरूका लागि खतरा हुँदैन।
१. फाराडे केज (Faraday Cage) को सिद्धान्त
विमानको धातु संरचनाले फाराडे केजको जस्तो काम गर्छ। यो सिद्धान्त अनुसार, जब कुनै विद्युतीय चार्ज बाहिरी सतहमा लाग्छ, त्यो चार्ज विमानको भित्री भागमा प्रवेश गर्दैन। यात्रुहरू र उपकरणहरू सुरक्षित रहन्छन्।
२. विद्युत प्रवाहको मार्ग डिजाइन गरिएको हुन्छ
चट्याङ प्रायः विमानको अगाडि भाग (नाक) वा पखेटाबाट प्रवेश गर्छ र विमानको पछिल्लो भागबाट बाहिर जान्छ। विमानको बनावट यसरी तयार गरिएको हुन्छ कि विद्युत प्रवाह कुनै संवेदनशील प्रणालीमा असर नगरी सुरक्षित तरिकाले बाहिर निस्कियोस्।
३. इलेक्ट्रोनिक सिस्टमको सुरक्षा
आधुनिक विमानहरूमा एभियोनिक्स (उडान प्रणाली) र अन्य इलेक्ट्रोनिक उपकरणहरूलाई चट्याङबाट सुरक्षित राख्न विशेष 'शिल्डिङ' र 'सर्ज प्रोटेक्टर' जडान गरिएको हुन्छ। यसले चट्याङबाट उत्पन्न हुने उच्च भोल्टेजलाई असर गर्न दिँदैन।
४. विमानलाई नियमित रूपमा परीक्षण गरिन्छ
प्रत्येक उडानपछि, विमानहरूमा कुनै चट्याङ लागेको छ कि भन्ने जाँच गरिन्छ। यदि लागेको पाइयो भने, विशेष इन्स्पेक्सन गरिन्छ र आवश्यक मर्मत गरिन्छ।
एयरक्राफ्टहरूलाई वर्षमा औसत १–२ पटक चट्याङ लाग्ने अनुमान गरिन्छ। तर चट्याङले दुर्घटना गराएको घटना अत्यन्त दुर्लभ हुन्छ।
१९६७ पछि कुनै पनि व्यावसायिक विमान चट्याङका कारण दुर्घटनामा परेको रिपोर्ट छैन।
विमानहरूलाई चट्याङ लाग्नु सामान्य प्राकृतिक प्रक्रिया हो तर वैज्ञानिक दृष्टिले सुरक्षित बनाइएका कारण यात्रुहरूलाई डराउनुपर्ने कुनै कारण छैन।
