विराटनगर, मोरङ - विराटनगर-४ स्थित नोबेल अस्पताल पछाडि डा. सुनील शर्माको घरमा भेटिएको दुर्लभ ‘स्पिटिङ कोब्रा’ सर्पले जैविक विविधता संरक्षण र मानव-वन्यजन्तु द्वन्द्वको विषयमा गम्भीर प्रश्न उठाएको छ।
नेपालमा विरलै मात्र देखिने र अत्यधिक विषालु मानिने यो सर्प मानव बस्तीभित्र पस्यो, जसले स्थानीयहरूमा त्रास मात्र फैलाएन, सर्प-मानव सहअस्तित्वको विषयमा गम्भीर बहस पनि जन्मायो। उद्धारकर्ताका रूपमा खटिएका शम्भु घिमिरे स्वयं सर्पले टाढाबाट फ्याँकेको विषको चपेटामा परे। विष अनुहारमा लाग्दा उनको आँखामा गम्भीर जलन र छालामा संक्रमण देखिएको छ।
सर्प विज्ञहरूका अनुसार ‘स्पिटिङ कोब्रा’ विशेषतः आत्मरक्षाका लागि आँखा र अनुहार लक्षित गर्दै विष फ्याँक्ने क्षमतामा दक्ष हुन्छ। यस्तो क्षमता भएका सर्पहरू मानव नजिक पर्नु आफैंमा चिन्ताको विषय हो, किनभने यो जैविक असन्तुलन वा आवास विनाशको सूचक पनि हुन सक्छ।
वन्यजन्तु विशेषज्ञहरू भन्छन् - “जसरी वन क्षेत्र खुम्चँदै गएको छ, त्यसको असर अब प्रत्यक्ष रूपमा मानव बस्तीमा देखा पर्न थालेको छ।” वन विनाश, अतिक्रमण र जलवायु परिवर्तनका कारण वन्यजन्तुहरू बस्ती छिर्न बाध्य भएको उनीहरूको भनाइ छ।
सर्प उद्धारपछि सुरक्षित रूपमा स्थानान्तरण गरिएको भए पनि घटनाले एकातर्फ जैविक विविधताको महत्व देखायो भने अर्कातर्फ उद्धारकर्ताको सुरक्षाको आवश्यकता र जनस्तरमा सर्पसम्बन्धी सचेतना अभाव पनि उजागर गर्यो।
सर्पसँगको सहअस्तित्व सम्भव छ, तर त्यसका लागि राज्य, स्थानीय तह र नागरिकहरूबीच समन्वय, शिक्षा र पूर्वतयारी आवश्यक भएको सरोकारवालाहरू बताउँछन्।
